امیری حسین فنعم الامیر

باسمه تعالی

هر چه میکنم، چیزی مناسب ایام از این کوزه وجود برون نمی تراود.

در گیر و دارم، به افراد مختلفی که می شناسم و گفته ها و کرده هایشان در این ایام می اندیشم، و همواره گوشه چشمی هم دارم به اصل واقعه که اینگونه عکس العمل های گونه گون میان آدمیان بر انگیخته. چه نسبتی میان آن واقعه و این روشهای مختلف مواجهه با آن وجود دارد؟ باز هم انتخاب؟ همان کار مشکل همیشگی؟

دیشب با طه مقیم خانی راه افتادیم در خیابانها بدون مقصدی معلوم. دلم گرفته بود از این سرگشتگی. سری زدیم به مجلس آقای دکتر اسدی گرمارودی، خاطراتم زنده شد از بهره های که از مجالس او می گرفتم در سالیان قبل. همان صدای آشنا و همان متد و سبک سخن گویی سابق. گویا این گذشت سالها هیچ تغییری در او به بار نیاورده. همان صدای گرفته در ایام محرم که از فرط سخنرانی و روضه خوانی دیگر رمقی برایش نمانده، همان استنادات به منابع دست اول معارف اهل بیت، همان سبک تحلیل های مبتنی بر دسته بندی و شبیه سازی و استنادات پیاپی به احادیث و آیات برای شرح یکدیگر. این استواری و ثبات قدم ستودنی نیست؟ نمی دانم. باور دارم که ثبات قدم از گوهر های انسانیست که شدت و ضعفش معیاری از شدت و ضعف انسانیت آدمی است. پس چرا شک دارم؟

خیلی آنجا نماندیم، در خیابانها می گشتیم و چند دسته عزاداری محدود را در مسیر تماشا میکردیم: نحوه سینه زنی ها و زنجیر زنی ها، محتوای شعرها و مراثی، الحان و آهنگهای مداحان ...

و در طول مدت در ماشین نوار سخنرانی آقای سروش را که در محرم و درباره محرم بود می شنیدیم که درباره مواجهه دینداران مصلحت اندیش، معرفت اندیش و تجربت اندیش با این واقعه می گفت: دینداران مصلحت اندیش داستانها را در مراثی و روضه ها را به سمع قبول می شنوند و به امید ثواب می گریند و عزا بر پا می دارند، دینداران معرفت اندیش آنرا به عنوان یک موضوع معرفتی میگیرند و هزار کنکاش در چرایی و چگونگی وقوع واقعه و تحلیلهای پدید آورندگان آن می کنند به انگیزه بهتر فهمیدن دین، و دینداران تجربت اندیش که طبیعتاً مولوی نماد آنست به آن به مثابه موضوع یک تجربه ناب دینی می نگرند که از یک عاشق کامل صادر شده و عشاق جزء (!) از آن الگو بهره ها می برند؛ و طبیعتا در آن واقعه تلخ، وجوه مثبتی هم میبینند:

جان سلطانی ز زندانی برست
جامه چون دریم و چون خاییم دست؟

چون که ایشان خسرو دین بوده اند
وقت شادی شد چو بگسستند بند

سوی شادروان دولت تاختند
کنده و زنجیر را انداختند

روز ملک است و گه شاهنشهی
گر تو یک ذره از ایشان آگهی

ور نه ای آگه برو بر خود بگری
زانکه در انکار نقل و محشری

بر دل و دین خرابت نوحه کن
که نمی بیند جز این خاک کهن

ور همی بیند چرا نبود دلیر؟
پشت دار و جان سپار و چشم سیر؟

و من همچنان سرگشته.
باید انتخاب کنم؟ از میان اینها؟ هیچیک را نمیابم که تماما مرا راضی کند. از هر کدام بهره ای می گیرم اما نهایتا سر به کوه می گذارم، بلکه در تنهایی بیابم آنچه را در جماعت نمی یابم. باری بعد از همه گشت و گذارها رفتیم به پارک جمشیدیه! سرد بود و یخبندان، و سوت و کور! گویی هیچ بی دین و ایمانی هم حاضر نبود در شب تاسوعا به پارک برود! بی اغراق بیش از ده نفر در پارک ندیدیم. باید مواظب میبودیم که روی یخها زمین نخوریم. "باید مواظب باشم که زمین نخورم" باید کسی را بیابم که دستم بگیرد؟ یا کسی که چگونه قدم برداشتن و کجا قدم گذاشتن بیاموزدم؟ یا کسی که در پناه او بروم و پشتم گرم باشد که او هست؟ باری به همه اینها نیازمندم؛

"امیری حسین، فنعم الامیر!"